rol

Algemeen

Meertalige labels

Relaties

Mapping relaties

Brondocumenten

Elementtype	Begrip
Review
Redactionele notitie Redactionele notities zijn handig voor vermeldingen als -Controleer deze term nadat de bedrijfsfusie is voltooid- of -Deze term wordt genoemd in de scopenota van Concept X- of -Controleer de spelling met expert A-. Opmerkingen zoals deze, en verschillende attributen, zijn nuttiger voor housekeeping dan voor gebruikers raadpleging. Er kan een keuze worden gemaakt of gebruikers deze al dan niet mogen inzien.
Status redactie Status van een begrip voor publicatie	Herzien
Inhoud
Voorkeursterm Dit is een overkoepelend begrip voor de verschillende soorten termen (voorkeursterm, alternatieve term, zoekterm) waarmee begrippen kunnen worden aangeduid. Good practice is om die specifieke termen te gebruiken. In de definitie moet 'iets' breed worden geïnterpreteerd. Het kan ieder onderwerp van gesprek zijn; zoals een specifiek begrip of een specifiek gebouw.	rol
Alternatieve term Het is niet gebruikelijk om termen die bij een specifieker begrip geplaatst zouden kunnen worden als alternatieve term op te nemen (ookwel upward-posting). Bijvoorbeeld door 'rechtshandeling' als alternatieve term bij een begrip met de voorkeursterm 'handeling' op te nemen. Afkortingen en hun volledige vormen kunnen als synoniemen worden behandeld.
Zoekterm Een zoekterm wordt gebruikt wanneer een ontwerper van een begrippenkader wil dat die tekenreeks toegankelijk is voor op tekst gebaseerde indexering en zoekbewerkingen, maar niet wil dat die term zichtbaar is. Zoektermen kunnen bijvoorbeeld worden gebruikt om verkeerd gespelde varianten van andere lexicale labels op te nemen.	rollen
Context Geef hier aan in welke context dit begrip beschreven is.
Definitie De definitie dient te voldoen aan specifieke formuleringsregels voor definitie en dient in een voor mensen leesbare taal te begrijpen zijn. In dit laatste onderscheid de definitie zich daarmee van een machine-leesbare formele beschrijving. Aan de hand van een definitie kan iemand bepalen of zijn eigen begrip behorende bij een term overeenkomt met het begrip dat gedefinieerd wordt. De uitleg of de toelichting bij een begrip kan gebruik worden voor iemand die het begrip nog niet kent om te begrijpen waar het over gaat.	Een combinatie van taken die een entiteit tijdelijk op zich neemt en die afwisselend door verschillende entiteiten kan worden vervuld, aangevuld met bevoegdheden en verantwoordelijkheden.
Toelichting Een toelichting wordt gebruikt om de grenzen van een begrip te verduidelijken, vooral wanneer de betekenis van de voorkeursterm in het gewone spraakgebruik te breed of te eng kan worden geïnterpreteerd, of om onderscheid te maken tussen voorkeurstermen die overlappende betekenissen hebben. Een toelichting kan ook worden gebruikt om ander advies te geven over het gebruik van termen aan de indexeerder of de zoeker. Een toelichting hoeft geen volledige definitie te zijn, maar verduidelijkt het beoogde gebruik van een term binnen de thesaurus.	Een rol is een onderdeel van het begrip 'profiel', of een verschijningsvorm daarvan. Het begrip 'rol' wordt veelal gehanteerd wanneer er sprake is van een profiel dat een entiteit (bijv. een medewerker) tijdelijk op zich neemt. Zo'n 'rol' kan dan afwisselend door verschillende entiteiten worden vervuld. In de praktijk komt naast 'rol' ook vaak het begrip 'functie' voor, in de betekenis van 'job' (aanstelling, betrekking, ambt, positie). Het NORA begrippenkader gebruikt dat begrip niet voor dit doel: functie heeft in het begrippenkader alleen betrekking op functionaliteit. De scheidslijn tussen rol en functie is in de praktijk dun. Zo kunnen bijvoorbeeld rollen zoals ethical hacker, data engineer, architect, change manager, of CISO net zo goed voorkomen onder de noemer 'functie'. In het NORA Basisconcept van Dienstverlening is dat een profiel. Een entiteit kan meerdere profielen hebben. Feitelijk bestaan profielen (rollen en het niet gehanteerde 'functies') uit takenpakketten die aan een medewerker (entiteit) kunnen worden toegekend, voorzien van de bijbehorende bevoegdheden en verantwoordelijkheden. De begrippen profiel versus rol en 'functie' verschillen vooral in hun gebruik, en dan met name ten aanzien van de duurzaamheid van de relatie tussen het takenpakket en de medewerker: rollen zijn vooral bedoeld om eenvoudiger overdraagbaar te zijn. Om het antwoord te geven op de vraag "Welke taken heeft deze medewerker?" hanteert het NORA Basisconcept van Dienstverlening dus het allesomvattende begrip 'profiel'. Voor meer achtergrondinformatie over 'rol', 'functie', en 'profiel', zie het begrip 'profiel'.
Heeft bronRelateert een begrip aan een brondocument waarvan het is afgeleid.	https://usmwiki.com/index.php/Profile/nl
Voorbeeld Een voorbeeld is een exemplaar van, of een verbeelding van een begrip dat voor het begrip zelf in de plaats treedt om dit abstracte idee toe te lichten met een concrete voorstelling. Het kan tekst zijn, maar ook een plaatje, een geluidsfragment of een videofragment.
Afkorting Afkorting van het begrip (skos:notation)
Code
Uitleg De definitie moet precies kloppen. De uitleg is er veel meer op gericht om de lezer te laten begrijpen wat er wordt bedoeld.
Afbeelding van Een afbeelding van een of ander ding.
Behoort tot collectie	basisarchitectuur, basisconcept dienstverlening, organisatorische laag
Behoort tot schema	nora begrippenkader basis
Metadata
Basisbegrip Geen aan of dit begrip een basisbegrip is.	Ja
Bewerker Dit is de beheerder van het begrip.	Expertgroep NORA Begrippenkader
Datum voorgesteld	2025-02-11
Begin geldigheid (datum) Datum waarop geldigheid van het object begint (dct:created)	2025-02-11
Eind geldigheid (datum) De datum waarop de geldigheid van het object eindigt
Wijzigingsnotitie Een wijzigingsnota documenteert fijnmazige wijzigingen aan een begrip, ten behoeve van beheer en onderhoud.	Besluit 20250917 aanpassing: - Een combinatie van taken die een medewerker tijdelijk op zich neemt en die afwisselend door verschillende personen kan worden vervuld, aangevuld met bevoegdheden en verantwoordelijkheden. naar - Een combinatie van taken die een entiteit tijdelijk op zich neemt en die afwisselend door verschillende entiteiten kan worden vervuld, aangevuld met bevoegdheden en verantwoordelijkheden.
Historische notitie Historische notitie (skos:historyNote)
Notitie Een algemene opmerking zonder specifiek gebruiksdoel.
URI
Komt voor op Op welke begrippenview wordt dit begrip getoond	Begrippenview profielen en rollen

Engels
Voorkeursterm (en)Dit is een overkoepelend begrip voor de verschillende soorten termen (voorkeursterm, alternatieve term, zoekterm) waarmee begrippen kunnen worden aangeduid. Good practice is om die specifieke termen te gebruiken. In de definitie moet 'iets' breed worden geïnterpreteerd. Het kan ieder onderwerp van gesprek zijn; zoals een specifiek begrip of een specifiek gebouw.
Definitie (en)De definitie dient te voldoen aan specifieke formuleringsregels voor definitie en dient in een voor mensen leesbare taal te begrijpen zijn. In dit laatste onderscheid de definitie zich daarmee van een machine-leesbare formele beschrijving. Aan de hand van een definitie kan iemand bepalen of zijn eigen begrip behorende bij een term overeenkomt met het begrip dat gedefinieerd wordt. De uitleg of de toelichting bij een begrip kan gebruik worden voor iemand die het begrip nog niet kent om te begrijpen waar het over gaat.
Uitleg (en) De definitie moet precies kloppen. De uitleg is er veel meer op gericht om de lezer te laten begrijpen wat er wordt bedoeld.
Toelichting (en) Een toelichting wordt gebruikt om de grenzen van een begrip te verduidelijken, vooral wanneer de betekenis van de voorkeursterm in het gewone spraakgebruik te breed of te eng kan worden geïnterpreteerd, of om onderscheid te maken tussen voorkeurstermen die overlappende betekenissen hebben. Een toelichting kan ook worden gebruikt om ander advies te geven over het gebruik van termen aan de indexeerder of de zoeker. Een toelichting hoeft geen volledige definitie te zijn, maar verduidelijkt het beoogde gebruik van een term binnen de thesaurus.

Heeft bovenliggend begripConventie is om "heeft bovenliggend begrip" alleen te gebruiken om een directe hiërarchische link tussen twee begrippen te beschrijven.
Heeft onderliggend begripRelateert een begrip aan een begrip met een specifiekere betekenis.
Is gerelateerd aan De associatieve relatie omvat associaties tussen paren begrippen die niet hiërarchisch met elkaar verbonden zijn, maar semantisch of conceptueel zodanig geassocieerd zijn dat de link ertussen expliciet gemaakt moet worden, omdat het aanvullende of alternatieve termen kan suggereren die kunnen worden gebruikt bij het indexeren of vinden van een begrip.
Is specialisatie van De hiërarchische relatie tussen een paar begrippen wordt gebruikt wanneer de reikwijdte van het ene begrip volledig binnen de reikwijdte van het andere begrip valt. Deze relatie is gebaseerd op graden of niveaus van bovenliggend en onderliggend, waarbij het bovenliggende concept een klasse of geheel vertegenwoordigt, en onderliggende begrippen verwijzen naar haar leden of soorten. Een generalisatie wordt gebruikt wanneer het relevant is om deze relatie te onderscheiden van een partiële of instantiële hiërarchische relatie.
Is generalisatie van De hiërarchische relatie tussen een paar begrippen wordt gebruikt wanneer de reikwijdte van het ene begrip volledig binnen de reikwijdte van het andere begrip valt. Deze relatie is gebaseerd op graden of niveaus van bovenliggend en onderliggend, waarbij het bovenliggende concept een klasse of geheel vertegenwoordigt, en onderliggende begrippen verwijzen naar haar leden of soorten. Een generalisatie wordt gebruikt wanneer het relevant is om deze relatie te onderscheiden van een partiële of instantiële hiërarchische relatie.
Is onderdeel van De hiërarchische geheel-deel-relatie omvat een beperkt aantal situaties waarin een deel van een entiteit of systeem uniek behoort tot een bepaald bezittend geheel. Dit geldt voor vier hoofdklassen van termen: systemen en organen van het lichaam, geografische locaties, disciplines onderzoeksgebieden of hiërarchische sociale structuren. De meeste andere gevallen van de geheel-deelrelatie komen niet in aanmerking voor een hiërarchische koppeling omdat het deel tot meer dan één geheel kan behoren.
Bestaat uit Uit welke andere begrippen is dit begrip samengesteld.	taak, bevoegdheid, verantwoordelijkheid
Is exemplaar van De hiërarchische geheel-deel-relatie omvat een beperkt aantal situaties waarin een deel van een entiteit of systeem uniek behoort tot een bepaald bezittend geheel. Dit geldt voor vier hoofdklassen van termen: systemen en organen van het lichaam, geografische locaties, disciplines onderzoeksgebieden of hiërarchische sociale structuren. De meeste andere gevallen van de geheel-deelrelatie komen niet in aanmerking voor een hiërarchische koppeling omdat het deel tot meer dan één geheel kan behoren.
Is categorie van De hiërarchische geheel-deel-relatie omvat een beperkt aantal situaties waarin een deel van een entiteit of systeem uniek behoort tot een bepaald bezittend geheel. Dit geldt voor vier hoofdklassen van termen: systemen en organen van het lichaam, geografische locaties, disciplines of onderzoeksgebieden en hiërarchische sociale structuren. De meeste andere gevallen van de geheel-deelrelatie komen niet in aanmerking voor een hiërarchische koppeling omdat het deel tot meer dan één geheel kan behoren.
In kader Volgens de SKOS-standaard kan een begrip in meerdere begrippenkaders worden opgenomen. Praktisch gezien kan dit slechts als sprake is van begrippenkaders waarvan de contexten overlappen.	nora begrippenkader basis

Harmonisatie met ArchiMate
Toelichting harmonisatierelaties ArchiMateToelichting op de harmonisatierelaties van dit begrip in relatie tot ArchiMate	ArchiMate 3.2: Omdat een rol een verzameling taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden vertegenwoordigt, kan dit het beste worden gemodelleerd als een Bedrijfsrol. Afhankelijk van de context kan de rol gerelateerd zijn aan Bedrijfsprocessen (taken), Bedrijfsfuncties (permanente activiteiten), en Bedrijfsactoren (medewerkers die de rol vervullen). Rol als een tijdelijk takenpakket: Bedrijfsrol - representeert een set van taken die een medewerker op zich neemt. De medewerker die een rol vervult: Bedrijfsactor - geeft aan wie de rol op zich neemt. De taken die bij een rol horen: Bedrijfsproces of Bedrijfsfunctie - de processen of functies die onder de verantwoordelijkheid van rol vallen.
Heeft overeenkomstig bovenliggend (ArchiMate)
Heeft overeenkomstig onderliggend (ArchiMate)
Is exact overeenkomstig (ArchiMate)
Is vrijwel overeenkomstig (ArchiMate)Een dergelijke relatie is aanwezig als de betekenis van het betreffende begrip ongeveer gelijk is aan de betekenis van het begrip uit ArchiMate, dus niet precies hetzelfde.	https://www.begrippenxl.nl/archimate/nl/page/BusinessRole
Is overeenkomstig verwant (ArchiMate)	https://www.begrippenxl.nl/archimate/nl/page/BusinessActor, https://www.begrippenxl.nl/archimate/nl/page/BusinessProcess, https://www.begrippenxl.nl/archimate/nl/page/BusinessFunction
Harmonisatie met ISO 42010
Toelichting harmonisatierelaties ISOToelichting op de harmonisatierelaties van dit begrip in relatie tot ISO	ISO 42010:2022: Stakeholder (Hoofdstuk 3.17 van ISO specificatie) "rol" specificeert wie verantwoordelijk is voor welke taken binnen een organisatie/systeem (EoI). Het is nauw verbonden met het ISO-term stakeholder, maar is meer operationeel en uitvoeringsgericht en wordt in ISO impliciet ondersteund als rolspecifieke invulling van stakeholder perspectives en concerns.
Heeft overeenkomstig bovenliggend (ISO)	https://www.iso.org/obp/ui/en/#iso:std:iso-iec-ieee:42010:ed-2:v1:en:term:3.17
Heeft overeenkomstig onderliggend (ISO)
Is exact overeenkomstig (ISO)
Is vrijwel overeenkomstig (ISO)Een dergelijke relatie is aanwezig als de betekenis van het betreffende begrip ongeveer gelijk is aan de betekenis van het begrip uit ISO 42010, dus niet precies hetzelfde.
Is overeenkomstig verwant (ISO)
Harmonisatie met TOGAF
Toelichting harmonisatierelaties TOGAFToelichting op de harmonisatierelaties van dit begrip in relatie tot TOGAF
Heeft overeenkomstig bovenliggend (TOGAF)
Heeft overeenkomstig onderliggend (TOGAF)
Is exact overeenkomstig (TOGAF)
Is vrijwel overeenkomstig (TOGAF)Een dergelijke relatie is aanwezig als de betekenis van het betreffende begrip ongeveer gelijk is aan de betekenis van het begrip uit TOGAF, dus niet precies hetzelfde.
Is overeenkomstig verwant (TOGAF)
Harmonisatie met overige begrippenkaders
Heeft overeenkomstig bovenliggendConventie is om «heeft overeenkomstig bovenliggend» op dezelfde manier als «heeft bovenliggend» te gebruiken, maar dan om een begrip te verbinden met een begrip in een ander begrippenkader, dus ook in een andere context. Je zou kunnen zeggen dat het in kaart brengen van dit soort relaties minder inherent is aan de betekenis van de betreffende begrippen. Vanuit het standpunt van de oorspronkelijke ontwerper van een begrippenkader kunnen ze soms zelfs verkeerd zijn. Harmonisatie eigenschappen zijn nuttig in toepassingen die meerdere, conceptueel overlappende begrippenkaders gebruiken.
Heeft overeenkomstig onderliggendRelateert een begrip aan een specifieker begrip uit een ander begrippenkader.
Is exact overeenkomstig Een dergelijke relatie is aanwezig als de betekenis van het betreffende begrip gelijk is aan de betekenis van het begrip uit het andere begrippenkader. Het begrip kan ook een 'leenwoord' zijn, dat wil zeggen dat het begrip is overgenomen uit het andere begrippenkader.
Is vrijwel overeenkomstig Een dergelijke relatie is aanwezig als de betekenis van het betreffende begrip ongeveer gelijk is aan de betekenis van het begrip uit het andere begrippenkader, dus niet precies hetzelfde.
Is overeenkomstig verwantConventie is om «is overeenkomstig verwant» op dezelfde manier als gerelateerd te gebruiken, maar dan om een begrip te verbinden met een begrip in een ander begrippenkader, dus ook in een andere context. Je zou kunnen zeggen dat het in kaart brengen van dit soort relaties minder inherent is aan de betekenis van de betreffende begrippen. Vanuit het standpunt van de oorspronkelijke ontwerper van een begrippenkader kunnen ze soms zelfs verkeerd zijn. Harmonisatie eigenschappen zijn nuttig in toepassingen die meerdere, conceptueel overlappende begrippenkaders gebruiken.

Is onderdeel van
Titel Dit is een overkoepelend begrip voor de verschillende soorten termen (voorkeursterm, alternatieve term, zoekterm) waarmee begrippen kunnen worden aangeduid. Good practice is om die specifieke termen te gebruiken. In de definitie moet 'iets' breed worden geïnterpreteerd. Het kan ieder onderwerp van gesprek zijn; zoals een specifiek begrip of een specifiek gebouw.
URL

rol

Navigatiemenu

Zoeken