systeem

Algemeen

Meertalige labels

Relaties

Mapping relaties

Brondocumenten

Elementtype	Begrip
Review
Redactionele notitie Redactionele notities zijn handig voor vermeldingen als -Controleer deze term nadat de bedrijfsfusie is voltooid- of -Deze term wordt genoemd in de scopenota van Concept X- of -Controleer de spelling met expert A-. Opmerkingen zoals deze, en verschillende attributen, zijn nuttiger voor housekeeping dan voor gebruikers raadpleging. Er kan een keuze worden gemaakt of gebruikers deze al dan niet mogen inzien.
Status redactie Status van een begrip voor publicatie	Vastgesteld
Inhoud
Voorkeursterm Dit is een overkoepelend begrip voor de verschillende soorten termen (voorkeursterm, alternatieve term, zoekterm) waarmee begrippen kunnen worden aangeduid. Good practice is om die specifieke termen te gebruiken. In de definitie moet 'iets' breed worden geïnterpreteerd. Het kan ieder onderwerp van gesprek zijn; zoals een specifiek begrip of een specifiek gebouw.	systeem
Alternatieve term Het is niet gebruikelijk om termen die bij een specifieker begrip geplaatst zouden kunnen worden als alternatieve term op te nemen (ookwel upward-posting). Bijvoorbeeld door 'rechtshandeling' als alternatieve term bij een begrip met de voorkeursterm 'handeling' op te nemen. Afkortingen en hun volledige vormen kunnen als synoniemen worden behandeld.
Zoekterm Een zoekterm wordt gebruikt wanneer een ontwerper van een begrippenkader wil dat die tekenreeks toegankelijk is voor op tekst gebaseerde indexering en zoekbewerkingen, maar niet wil dat die term zichtbaar is. Zoektermen kunnen bijvoorbeeld worden gebruikt om verkeerd gespelde varianten van andere lexicale labels op te nemen.	systemen
Context Geef hier aan in welke context dit begrip beschreven is.
Definitie De definitie dient te voldoen aan specifieke formuleringsregels voor definitie en dient in een voor mensen leesbare taal te begrijpen zijn. In dit laatste onderscheid de definitie zich daarmee van een machine-leesbare formele beschrijving. Aan de hand van een definitie kan iemand bepalen of zijn eigen begrip behorende bij een term overeenkomt met het begrip dat gedefinieerd wordt. De uitleg of de toelichting bij een begrip kan gebruik worden voor iemand die het begrip nog niet kent om te begrijpen waar het over gaat.	Een samenhangend en geïntegreerd geheel van componenten die elkaar wederzijds beïnvloeden.
Toelichting Een toelichting wordt gebruikt om de grenzen van een begrip te verduidelijken, vooral wanneer de betekenis van de voorkeursterm in het gewone spraakgebruik te breed of te eng kan worden geïnterpreteerd, of om onderscheid te maken tussen voorkeurstermen die overlappende betekenissen hebben. Een toelichting kan ook worden gebruikt om ander advies te geven over het gebruik van termen aan de indexeerder of de zoeker. Een toelichting hoeft geen volledige definitie te zijn, maar verduidelijkt het beoogde gebruik van een term binnen de thesaurus.	Volgens de leer van Systems Thinking kun je onderscheid maken tussen de essentiële componenten van een systeem en de overige, niet-essentiële componenten. De essentiële componenten zijn vereist om het systeem überhaupt te laten functioneren: als zo'n component ontbreekt functioneert het systeem niet. De niet-essentiële componenten leveren aanvullende functies, die gewenst kunnen zijn, maar niet noodzakelijk voor de werking van het systeem. Een voorbeeld: Op deze wijze specificeert het Basisconcept van Dienstverlening de drie essentiële componenten van een dienstverlenende organisatie: de mensen van die organisatie, de dingen die deze mensen doen ('processen'), en de hulpmiddelen die deze mensen daarbij gebruiken (c.q. nodig hebben). Aanvullende componenten zoals geld en data zijn niet vereist om een organisatie te laten functioneren, maar kunnen wel aanvullende functies ondersteunen die gewenst zijn. Een gevolg van het onderkennen van de essentiële componenten van een systeem is dat de werking van dat systeem alleen duurzaam kan worden verbeterd als alle essentiële componenten bij die verbetering zijn betrokken. Het reorganiseren van alleen de component 'mensen' leidt dus niet per definitie tot een duurzame verbetering van de prestatie, als de processen en hulpmiddelen niet bij die verbetering zijn betrokken. Het vervangen van alleen de component hulpmiddelen leidt niet tot een duurzame verbetering van de prestatie, als de mensen en de processen niet bij die verbetering zijn betrokken. Het is voor de verbetering van de prestatie van een systeem dus van groot belang om de essentiële componenten van dat systeem te onderkennen en hun onderlinge relaties te begrijpen.
Heeft bronRelateert een begrip aan een brondocument waarvan het is afgeleid.	https://www.noraonline.nl/wiki/De_bouwblokken_van_het_managementsysteem#De_componenten_van_de_dienstverlener
Voorbeeld Een voorbeeld is een exemplaar van, of een verbeelding van een begrip dat voor het begrip zelf in de plaats treedt om dit abstracte idee toe te lichten met een concrete voorstelling. Het kan tekst zijn, maar ook een plaatje, een geluidsfragment of een videofragment.
Afkorting Afkorting van het begrip (skos:notation)
Code
Uitleg De definitie moet precies kloppen. De uitleg is er veel meer op gericht om de lezer te laten begrijpen wat er wordt bedoeld.
Afbeelding van Een afbeelding van een of ander ding.
Behoort tot collectie	basisarchitectuur, basisconcept dienstverlening, organisatorische laag
Behoort tot schema	nora begrippenkader basis
Metadata
Basisbegrip Geen aan of dit begrip een basisbegrip is.	Ja
Bewerker Dit is de beheerder van het begrip.	Expertgroep NORA Begrippenkader
Datum voorgesteld	2025-02-11
Begin geldigheid (datum) Datum waarop geldigheid van het object begint (dct:created)	2025-02-11
Eind geldigheid (datum) De datum waarop de geldigheid van het object eindigt
Wijzigingsnotitie Een wijzigingsnota documenteert fijnmazige wijzigingen aan een begrip, ten behoeve van beheer en onderhoud.
Historische notitie Historische notitie (skos:historyNote)
Notitie Een algemene opmerking zonder specifiek gebruiksdoel.
URI
Komt voor op Op welke begrippenview wordt dit begrip getoond	Begrippenview systeem

Engels
Voorkeursterm (en)Dit is een overkoepelend begrip voor de verschillende soorten termen (voorkeursterm, alternatieve term, zoekterm) waarmee begrippen kunnen worden aangeduid. Good practice is om die specifieke termen te gebruiken. In de definitie moet 'iets' breed worden geïnterpreteerd. Het kan ieder onderwerp van gesprek zijn; zoals een specifiek begrip of een specifiek gebouw.
Definitie (en)De definitie dient te voldoen aan specifieke formuleringsregels voor definitie en dient in een voor mensen leesbare taal te begrijpen zijn. In dit laatste onderscheid de definitie zich daarmee van een machine-leesbare formele beschrijving. Aan de hand van een definitie kan iemand bepalen of zijn eigen begrip behorende bij een term overeenkomt met het begrip dat gedefinieerd wordt. De uitleg of de toelichting bij een begrip kan gebruik worden voor iemand die het begrip nog niet kent om te begrijpen waar het over gaat.
Uitleg (en) De definitie moet precies kloppen. De uitleg is er veel meer op gericht om de lezer te laten begrijpen wat er wordt bedoeld.
Toelichting (en) Een toelichting wordt gebruikt om de grenzen van een begrip te verduidelijken, vooral wanneer de betekenis van de voorkeursterm in het gewone spraakgebruik te breed of te eng kan worden geïnterpreteerd, of om onderscheid te maken tussen voorkeurstermen die overlappende betekenissen hebben. Een toelichting kan ook worden gebruikt om ander advies te geven over het gebruik van termen aan de indexeerder of de zoeker. Een toelichting hoeft geen volledige definitie te zijn, maar verduidelijkt het beoogde gebruik van een term binnen de thesaurus.

Heeft bovenliggend begripConventie is om "heeft bovenliggend begrip" alleen te gebruiken om een directe hiërarchische link tussen twee begrippen te beschrijven.
Heeft onderliggend begripRelateert een begrip aan een begrip met een specifiekere betekenis.
Is gerelateerd aan De associatieve relatie omvat associaties tussen paren begrippen die niet hiërarchisch met elkaar verbonden zijn, maar semantisch of conceptueel zodanig geassocieerd zijn dat de link ertussen expliciet gemaakt moet worden, omdat het aanvullende of alternatieve termen kan suggereren die kunnen worden gebruikt bij het indexeren of vinden van een begrip.
Is specialisatie van De hiërarchische relatie tussen een paar begrippen wordt gebruikt wanneer de reikwijdte van het ene begrip volledig binnen de reikwijdte van het andere begrip valt. Deze relatie is gebaseerd op graden of niveaus van bovenliggend en onderliggend, waarbij het bovenliggende concept een klasse of geheel vertegenwoordigt, en onderliggende begrippen verwijzen naar haar leden of soorten. Een generalisatie wordt gebruikt wanneer het relevant is om deze relatie te onderscheiden van een partiële of instantiële hiërarchische relatie.
Is generalisatie van De hiërarchische relatie tussen een paar begrippen wordt gebruikt wanneer de reikwijdte van het ene begrip volledig binnen de reikwijdte van het andere begrip valt. Deze relatie is gebaseerd op graden of niveaus van bovenliggend en onderliggend, waarbij het bovenliggende concept een klasse of geheel vertegenwoordigt, en onderliggende begrippen verwijzen naar haar leden of soorten. Een generalisatie wordt gebruikt wanneer het relevant is om deze relatie te onderscheiden van een partiële of instantiële hiërarchische relatie.
Is onderdeel van De hiërarchische geheel-deel-relatie omvat een beperkt aantal situaties waarin een deel van een entiteit of systeem uniek behoort tot een bepaald bezittend geheel. Dit geldt voor vier hoofdklassen van termen: systemen en organen van het lichaam, geografische locaties, disciplines onderzoeksgebieden of hiërarchische sociale structuren. De meeste andere gevallen van de geheel-deelrelatie komen niet in aanmerking voor een hiërarchische koppeling omdat het deel tot meer dan één geheel kan behoren.
Bestaat uit Uit welke andere begrippen is dit begrip samengesteld.
Is exemplaar van De hiërarchische geheel-deel-relatie omvat een beperkt aantal situaties waarin een deel van een entiteit of systeem uniek behoort tot een bepaald bezittend geheel. Dit geldt voor vier hoofdklassen van termen: systemen en organen van het lichaam, geografische locaties, disciplines onderzoeksgebieden of hiërarchische sociale structuren. De meeste andere gevallen van de geheel-deelrelatie komen niet in aanmerking voor een hiërarchische koppeling omdat het deel tot meer dan één geheel kan behoren.
Is categorie van De hiërarchische geheel-deel-relatie omvat een beperkt aantal situaties waarin een deel van een entiteit of systeem uniek behoort tot een bepaald bezittend geheel. Dit geldt voor vier hoofdklassen van termen: systemen en organen van het lichaam, geografische locaties, disciplines of onderzoeksgebieden en hiërarchische sociale structuren. De meeste andere gevallen van de geheel-deelrelatie komen niet in aanmerking voor een hiërarchische koppeling omdat het deel tot meer dan één geheel kan behoren.
In kader Volgens de SKOS-standaard kan een begrip in meerdere begrippenkaders worden opgenomen. Praktisch gezien kan dit slechts als sprake is van begrippenkaders waarvan de contexten overlappen.	nora begrippenkader basis

Harmonisatie met ArchiMate
Toelichting harmonisatierelaties ArchiMateToelichting op de harmonisatierelaties van dit begrip in relatie tot ArchiMate	ArchiMate 3.2: Een systeem kan in ArchiMate op verschillende manieren worden gemodelleerd, afhankelijk van de focus op de componenten of hun onderlinge relaties, Systeem als een geheel van samenwerkende componenten: Groepering om een verzameling van samenhangende elementen als een geheel te beschouwen. Systeem als een samenwerking tussen componenten: Bedrijfssamenwerking als het systeem bestaat uit samenwerkende mensen of organisaties. Applicatiesamenwerking als het systeem uit applicaties bestaat die samenwerken. Technologiesamenwerking als het systeem bestaat uit samenwerkende hardware en infrastructuur. Systeem als een gelaagd architecturaal model: Er kan gebruik worden gemaakt van Gelaagde gezichtspunt (Layered Viewpoint) van ArchiMate, om systeem met een combinatie van ArchiMate-elementen uit verschillende lagen te modelleren.
Heeft overeenkomstig bovenliggend (ArchiMate)
Heeft overeenkomstig onderliggend (ArchiMate)
Is exact overeenkomstig (ArchiMate)
Is vrijwel overeenkomstig (ArchiMate)Een dergelijke relatie is aanwezig als de betekenis van het betreffende begrip ongeveer gelijk is aan de betekenis van het begrip uit ArchiMate, dus niet precies hetzelfde.
Is overeenkomstig verwant (ArchiMate)	https://www.begrippenxl.nl/archimate/nl/page/Grouping, https://www.begrippenxl.nl/archimate/nl/page/BusinessCollaboration, https://www.begrippenxl.nl/archimate/nl/page/ApplicationCollaboration, https://www.begrippenxl.nl/archimate/nl/page/TechnologyCollaboration
Harmonisatie met ISO 42010
Toelichting harmonisatierelaties ISOToelichting op de harmonisatierelaties van dit begrip in relatie tot ISO	ISO 42010:2022: Entity of Interest (EoI), Architecture View Component (Hoofdstukken 3.12, 3.19 van ISO specificatie) Het NORA-begrip “systeem” correspondeert in ISO 42010 met de Entity of Interest (EoI): het onderwerp van de architectuurbeschrijving (Architecture Description, AD). Dit kan een organisatie, dienst, systeem of ander complex geheel zijn. De EoI wordt geanalyseerd en beschreven in termen van: Structuur en gedrag Interacties tussen componenten Evolutie over de tijd (levenscyclus) Beheer en besturing (governing principles) De essentiële componenten uit NORA (mensen, processen, hulpmiddelen) zijn te beschouwen als structurele en functionele onderdelen van een EoI. Daar waar een systeem elders is beschreven maar er wel in een AD aan gerefereerd wordt vormt het vaak een Architecture View Component.
Heeft overeenkomstig bovenliggend (ISO)	https://www.iso.org/obp/ui/en/#iso:std:iso-iec-ieee:42010:ed-2:v1:en:term:3.12, https://www.iso.org/obp/ui/en/#iso:std:iso-iec-ieee:42010:ed-2:v1:en:term:3.19
Heeft overeenkomstig onderliggend (ISO)
Is exact overeenkomstig (ISO)
Is vrijwel overeenkomstig (ISO)Een dergelijke relatie is aanwezig als de betekenis van het betreffende begrip ongeveer gelijk is aan de betekenis van het begrip uit ISO 42010, dus niet precies hetzelfde.
Is overeenkomstig verwant (ISO)
Harmonisatie met TOGAF
Toelichting harmonisatierelaties TOGAFToelichting op de harmonisatierelaties van dit begrip in relatie tot TOGAF
Heeft overeenkomstig bovenliggend (TOGAF)
Heeft overeenkomstig onderliggend (TOGAF)
Is exact overeenkomstig (TOGAF)
Is vrijwel overeenkomstig (TOGAF)Een dergelijke relatie is aanwezig als de betekenis van het betreffende begrip ongeveer gelijk is aan de betekenis van het begrip uit TOGAF, dus niet precies hetzelfde.
Is overeenkomstig verwant (TOGAF)
Harmonisatie met overige begrippenkaders
Heeft overeenkomstig bovenliggendConventie is om «heeft overeenkomstig bovenliggend» op dezelfde manier als «heeft bovenliggend» te gebruiken, maar dan om een begrip te verbinden met een begrip in een ander begrippenkader, dus ook in een andere context. Je zou kunnen zeggen dat het in kaart brengen van dit soort relaties minder inherent is aan de betekenis van de betreffende begrippen. Vanuit het standpunt van de oorspronkelijke ontwerper van een begrippenkader kunnen ze soms zelfs verkeerd zijn. Harmonisatie eigenschappen zijn nuttig in toepassingen die meerdere, conceptueel overlappende begrippenkaders gebruiken.
Heeft overeenkomstig onderliggendRelateert een begrip aan een specifieker begrip uit een ander begrippenkader.
Is exact overeenkomstig Een dergelijke relatie is aanwezig als de betekenis van het betreffende begrip gelijk is aan de betekenis van het begrip uit het andere begrippenkader. Het begrip kan ook een 'leenwoord' zijn, dat wil zeggen dat het begrip is overgenomen uit het andere begrippenkader.
Is vrijwel overeenkomstig Een dergelijke relatie is aanwezig als de betekenis van het betreffende begrip ongeveer gelijk is aan de betekenis van het begrip uit het andere begrippenkader, dus niet precies hetzelfde.
Is overeenkomstig verwantConventie is om «is overeenkomstig verwant» op dezelfde manier als gerelateerd te gebruiken, maar dan om een begrip te verbinden met een begrip in een ander begrippenkader, dus ook in een andere context. Je zou kunnen zeggen dat het in kaart brengen van dit soort relaties minder inherent is aan de betekenis van de betreffende begrippen. Vanuit het standpunt van de oorspronkelijke ontwerper van een begrippenkader kunnen ze soms zelfs verkeerd zijn. Harmonisatie eigenschappen zijn nuttig in toepassingen die meerdere, conceptueel overlappende begrippenkaders gebruiken.

Is onderdeel van
Titel Dit is een overkoepelend begrip voor de verschillende soorten termen (voorkeursterm, alternatieve term, zoekterm) waarmee begrippen kunnen worden aangeduid. Good practice is om die specifieke termen te gebruiken. In de definitie moet 'iets' breed worden geïnterpreteerd. Het kan ieder onderwerp van gesprek zijn; zoals een specifiek begrip of een specifiek gebouw.
URL

systeem

Navigatiemenu

Zoeken